Alleen maar bomen
Schrijven is een confrontatie met mijn brein die ik liever uit de weg ga.
Neem nou het schrijven van een review. Het lijkt alsof je volledige vrijheid hebt in waar je over schrijft, maar het tegendeel is waar. Een review heeft er namelijk baat bij als een onderwerp specifiek is. Het zorgt voor diepgang en richting. Maar daar ligt ook het gevaar. De ongelijke verhouding tussen vragen en wetenschappelijke onderbouwde antwoorden veroorzaken gaten in onze kennis. En wanneer je in zo’n gat valt zie je niets meer, behalve het antwoord dat niet te vinden is.
Om uit het zwarte kennis gat te stappen, zit er niets anders op dan je zoektocht te verbreden. Maar breed zoeken heeft ook zo zijn uitdagingen. Wegrennend van het onbekende, beland je al snel in het andere uiterste: de chaotische oneindigheid van interessante feiten en theorieën. Honderden, duizenden, miljoenen aan mogelijk interessante artikelen. Hoe maak je daar een goede selectie uit zonder gefrustreerd te raken? Het lijkt onmogelijk om het bos te zien, wanneer je omgeven bent door bomen. Toch hoop ik altijd op emergentie, en blijf ik doorzoeken naar de gemeenschappelijke deler, het kader binnen de wirwar aan kennis.
Een eigenschap van complexe systemen is dat alles met elkaar verbonden is. Ecologen trekken daarom verbindingen tussen bomen en al het andere dat leeft om het bos te kunnen zien. Uit de individuele delen ontstaat dan “opeens” een structuur. De bomen blijken onderdeel te zijn van een groter levend ecologisch netwerk waarin levensgemeenschappen en key stone species aan te wijzen zijn.
Landschap met drie verschillende clusters van kennis. Klik hier voor een interactieve versie.
In de Scientometrics, de studie naar de wetenschappelijke literatuur, worden vergelijkbare methodes gebruikt om orde te brengen in de brei van kennis. Met behulp van taalkundige modellen wordt alle kennis dat opgeslagen ligt in wetenschappelijke publicaties met elkaar verbonden. En wat blijkt, net als in een ecosysteem is in het oerwoud van de wetenschap alles met elkaar verbonden.
Centraal staan de hot topics en de uiteenlopende onderzoeksrichtingen. Aan de randen van het woud liggen onbekenden als eenzame slecht verbonden punten. Ze hangen met een dun draadje aan de rest van het netwerk. En dat is wat schrijven zo leuk maakt, in het woud bestaan geen zwarte gaten, alleen maar pioniersplanten, creatieve uitspatting aan de rand van kennis klaar om de wetenschap voorruit te trekken.
Schrijven gaat vooral over denken. Orde scheppen. Weten dat je in een bos loopt terwijl je alleen maar bomen ziet. Dat je niet kan zitten op een stukje hout maar wel op een stoel. Dat een feit verbonden is aan een groter verhaal. Als je moedig bent plant je chaos en zoek je zwarte gaten, en ga je net zo lang door met schrijven tot het bos leeft.
Punt van kennis aan de rand van het groene cluster.
